Nicoleta Mihai.
Ég heiti Nicoleta Mihai og er frá Rúmeníu. Ég er stærðfræðikennari og kom til Íslands árið 2012. Ég vinn sem deildarstjóri 5 ára deildar í Sjálandsskóla. Ég kláraði grunnnám í stærðfræði í Rúmeníu árið 2006 og tók meistarapróf árið 2008. Frá því ég var lítil hefur mér fundist mjög skemmtilegt að leysa allskonar dæmi. Árið 2012 fékk ég réttindi mín sem stærðfræðikennari í framhaldsskóla á Íslandi viðurkennd. Ég ákvað þó að fara að vinna í leikskóla til að læra tungumálið og síðan ætlaði ég að kenna stærðfræði í grunnskóla. En svo fannst mér svo skemmtilegt að vinna með 5 ára börnum að ég ákvað að vera áfram leikskólakennari og er ennþá að vinna á því skólastigi.
Þegar ég byrjaði að vinna sem leikskólakennari var stærsta áskorun mín að finna hugmyndir til að kenna 5 ára börnum stærðfræði á skemmtilegan hátt. Og auðvitað er besta kennsluaðferðin í gegnum leik þar sem börnin rannsaka og uppgötva.
Á þessum aldri snýst stærðfræðinám ekki um vinnublöð eða að leggja á minnið – hún snýst um að kanna, leika og skilja heiminn í kringum sig. Hvort sem við erum að mæla hversu mikið vatn fyllir mismunandi bolla, flokka litríka hnappa eftir lögun eða búa til mynstur með byggingareiningum, þá breytist öll athöfn í ævintýri uppgötvunar.
Fyrstu árin í lífi barns eru mikilvæg fyrir vitsmunaþroska þess. Rannsóknir benda til þess að sú færni sem börn öðlast í leikskóla sé grunnur að skilningi á flóknari stærðfræðihugtökum sem þau kynnast á seinni námstigum.
Grundvallaratriði eins og að telja, bera kennsl á tölur, skilja grunnaðgerðir (samlagningu og frádrátt) og að ná tökum á formum og mynstrum eru nauðsynlegur grunnur fyrir áframhaldandi stærðfræðinám. Hæfni eins og að flokka og þekkja mynstur snertir ekki aðeins stærðfræði heldur nær til ýmissa sviða náms og lífs. Með því að kynnast stærðfræði snemma öðlast börnin jákvætt viðhorf til viðfangsefnisins. Þegar þau fást við stærðfræðihugtök á skemmtilegan og gagnvirkan hátt eykst sjálfstraust og trú á eigin getu. Gott sjálftraust á ungum aldri hefur áhrif á hvernig börn skynja og nálgast stærðfræðilegar áskoranir síðar á ævinni.
Við í 5 ára deild í Sjálandskóla erum að vinna þróunarverkefni um útinám og við erum svo heppin að hafa hana Hrafnhildi Sigurðardóttir (útinámskennara í Sjálandsskóla) sem kennara. Hún leiðbeinir okkur og gefur okkur fjölda hugmynda um hvernig við getum notað umhverfið sem kennslustofu. Þá gerum við ýmislegt skemmtilegt og fjölbreytilegt eins og að tjalda, kveikja varðeld, kenna stafina og kenna stærðfræði: æfa tölurnar, æfa okkur að telja, æfa okkur að deila, o.fl. Stærðfræðikennsla gegnir einnig hlutverki við að þroska félagsfærni. Í sameiginlegum stærðfræðiverkefnum læra börn nefnilega að vinna saman, deila hugmyndum og eiga skilvirk samskipti. Í gegnum hópverkefni eða stærðfræðileiki æfa börn mikilvæg félagsleg samskipti, svo sem að skiptast á og bera virðingu fyrir sjónarmiðum annarra.
Hér er dæmi um verkefni sem reyndi á félagsleg samskipti. Börnin fengu spjöld með tölustöfunum og unnu tvö saman. Annað barnið var þjálfari og hitt leikarinn. Þjálfarinn bað leikarann að lesa fyrir sig tölustaf og síðan átti leikarinn að finna í umhverfinu jafn marga hluti handa þjálfaranum og tölustafurinn gaf til kynna. Það var svo gaman að sjá börnin vinna saman, telja saman, hjálpa hvert öðru og leiðrétta ef þurfti. Það var líka áhugavert að sjá þau leita og telja aftur og aftur til að vera viss um að þau kæmu t.d. með 5 steina til baka eða 6 laufblöð.
Annar skemmtilegur leikur sem við notuðum í útnámi var „steinaleikur“. Kennarinn faldi steina úti í garði sem voru merktir frá 1-10 og börnin þurftu að finna þá og raða síðan í rétta röð. Þetta var svo hvetjandi fyrir börnin og minnti á páskaeggjaleit. Þau vildu gera þetta aftur og aftur. Þarna voru þau að æfa að telja, sjá hvaða tölur vantaði í röð og fleira.
Síðastliðið haust fórum við í vettvangsferð í Grasagarðinn og þar vorum við að búa til mandölu en við vorum í raun og veru að vinna með mynstur. Enn og aftur var svo gaman að fylgjast með börnunum leita að hinu og þessu í náttúrunni og vinna saman til að búa til flottustu mandöluna.
Börnin gera alls konar tilraunir í leikskólanum og tengast sumar þeirra frekar eðlisfræði en stærðfræði. Það er eitthvað töfrandi við að sjá andlit barns lýsast upp þegar það áttar sig á því að vatn og olía blandast ekki saman. Og af hverju sökkva sumir hlutir á meðan aðrir fljóta? Af hverju blæs upp blaðra/myndast loft þegar við leysum matarsóda upp í ediki? Af hverju fljótaappelsínur með hýði en sökkva ef við tökum hýðið af? Hvernig virka seglar og hvers vegna draga þeir að sér járnhluti?
Eitt af því sem er svo spennandi við stærðfræðikennslu í leikskóla er að fylgjast með ungum börnum uppgötva stærðfræðileg hugtök með praktískum tilraunum. Með fjörugum tilraunum læra börn að stærðfræði er ekki bara tölur – hún er alls staðar, í öllu sem þau gera. Að telja skref á meðan við göngum, flokka leikföng eftir lit eða bera saman stærð laufblaða er allt stærðfræðileg reynsla.
Þú þarft ekki að vera stærðfræðisérfræðingur til að leiðbeina börnum í þessum könnunum hversdagsins. Stærðfræðikennsla í leikskóla snýst ekki um fullkomnun – hún snýst um könnun, spennu og uppgötvun. Þannig að, við öndum djúpt, föðmum gamanið, horfum eftir öllum birtingarmyndum stærðfræðinnar, erum skapandi og njótum námsferðarinnar ásamt nemendum okkar!
Nicoleta Mihai, stærðfræðikennari, 5 ára deild Sjálandsskóla